De Essentie van Driehoekskunde
1. De driehoek is opgebouwd uit drie totaal verschillende hoeken. Elke hoek brengt iets unieks, iets eigens in. Erkenning en balans zijn daarbij twee kernwoorden. Net als in de beide andere hoeken het geval is, bestaat ook de professionele hoek uit een mens (en dus niet een team of een organisatie).
2. Achter elke menselijke dyade gaat een triade schuil. Zo erkennen professionals dat ‘hun’ cliënt in de eerste plaats kind van ouders, familielid is. Maar vervolgens laten ook ouders de (professionele) derde in de driehoek toe, ze juichen zelfs toe dat deze een belangrijke ander wordt voor hun kind.
3. Professionals en familieleden zijn in de driehoek elkaars natuurlijke tegenover. Door samen te werken, zijn ze een solide basis die de top van de driehoek draagt. Idealiter houden ze elkaar scherp en voorkomen zo dat kracht zwakheid wordt. Kritische familieleden worden door professionals in de driehoek dus als een geschenk aangenomen. Dat vooronderstelt dat ze bereid zijn om hun blinde vlekken onder ogen te zien en hun gedrag waar nodig te veranderen. Omgekeerd werkt dat ook zo. Natuurlijk vooronderstelt dat ontvankelijkheid bij familieleden, maar ook zelfbewustzijn en lef van professionals om een tegenover te willen en te kunnen zijn.
4. Respecteer de volgorde in de driehoek! Dit betekent allereerst dat een professional altijd de derde in de driehoek is, een passant. Loyaliteit is in de eerste plaats verticaal, gegrond in en gevoed door de bloedband tussen ouders en kinderen. Het betekent vervolgens dat een professional de eerst aangewezene is om te werken aan een sterke driehoek.
5. Uiteindelijk gaat het in elke driehoek waarin een professional de zorg voor een mens op zich heeft genomen om het vertrouwen van ouders (en andere familieleden) te verdienen en te behouden. Ouders (en andere familieleden) vertrouwen hun kind immers aan de zorg van professionals toe.
6. Vertrouwen is daarmee de belangrijkste voorwaarde voor een sterke driehoek. Vertrouwen ontstaat en groeit wanneer vooral professionals en ouders Bonus, Verbinding en Positie toepassen, bij voorkeur al voordat de driehoek daadwerkelijk start. Alles begint met een professional die het goede doet en daarmee recht van spreken verdient. Zolang Bonus een kunstje blijft, gaat het niet werken. Verbinding wil zeggen dat je in de schoenen van de ander wilt staan; Positie wil zeggen dat je niet in die schoenen loopt.
7. Persoonlijk begeleiders zijn het verbindingspunt tussen de driehoek en de organisatiepiramide. Zeker in complexe driehoeken vraagt dit om extra competenties qua kennis en vaardigheid maar zeker ook qua persoon en vakvolwassenheid. Zorgen voor continuïteit van begeleiders is een belangrijke taak van elke zorgorganisatie.
8. Het getuigt van professionaliteit als een PBer (of leidinggevende) tijdig de hulp van een professionele derde in de driehoek inroept. Belangrijk is dat die nieuwe derde niet alles overneemt maar de betrokken professionals sterker maakt.
9. De driehoek is bedoeld als helpende metafoor. Driehoekskunde is dus niet de oplossing voor alles, maar bedoeld als beeldspraak en -taal die verduidelijkt. In spanningsvolle driehoeken is het verstandig om de cliënt uit de wind te houden. Het toepassen van Driehoekskunde garandeert geen succes in elke driehoek.
10. De cliënt is het bestaansrecht, de rechtvaardiging van de driehoek. Als de cliënt overlijdt, stopt de driehoek. Als de PBer stopt, gaat de driehoek door met een andere PBer. De slogan “de cliënt staat centraal” was passend in de jaren ‘90. Tegenwoordig zien we de cliënt als top van de driehoek.
Auteur: Chiel Egberts
www.drienamiek.nl, maart 2018
Afbeelding uit “Driehoekskunde” (p. 107) door Chiel Egberts,
2015, Amersfoort, Uitgeverij Agiel, 5e druk